İLİŞKİLERİN KARANLIK YÜZÜ

Bir çok farklı sebepten ötürü sağlıksız ilişkiler, sağlıklı ilişki olarak algılanmaktadır. Bu karışıklığın arkasındaki olası bir neden, sağlıklı ve sağlıksız ilişkilerin neye benzediği konusunda netlik olmamasıdır. Toplumsal normlar ve değerler, birçok kişiyi, ciddi zihinselve fiziksel darbe almalarına rağmen, ilişkilerdeki belirli davranışların kabul edilir olabileceğin ikna etmiştir. Bazı toplumlarda, partnerlerin, özellikle de kadınların erkek partnerlerinin, yalnızca ilişki durumları nedeniyle herhangi bir biçimde şiddet uygulama hakkına sahip oldukları düşünülmektedir. Vurgulanması gereken bir diğer önemli nokta da, şiddetin tanımındaki farklılıkların, neyin aile içi istismar olarak rapor edilip edilmemesi gerektiği konusunda farklı görüşlere yol açtığıdır. Şiddet Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından, “fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir başkasına uygulanması sonucunda maruz kalan kişide yaralanma, ölüm ve psikolojik zarara yol açması ya da açma olasılığı bulunması” durumu olarak tanımlanmıştır.

Partnerlerin şiddet uygulamalarını ve partnerlerini manipüle etmelerini kolaylaştıran yaygın yanılgılar, şiddetin yalnızca fiziksel olduğu varsayımıdır. Farklı şiddet ve manipülasyon türlerini kabul etmek, bireylerin sağlıksız ilişkilerini fark etmelerine ve yardım istemelerine veya ilişkilerini bırakmalarına yardımcı olabilir. Şiddetin farklı biçimleri şunlardır: fiziksel, psikolojik, ekonomik, sözlü ve cinsel. Şiddetin farklı biçimlerinin başkaları tarafından her zaman açıkça görülmediğini belirtmek önemlidir. Bu, kişinin deneyimlerini geçersiz kılmaz ve göz ardı edilmesi gerektiği anlamına gelmez. Şiddet içeren davranışlara bazı örnekler, birinin parasal haklarından alıkoymak, küçümseyici konuşmak, cinsel ilişki için manipülasyon yapmak veya herhangi bir şeyi yapmak için zorlamaktır. Değer verdikleri birinin kendilerine kötü davrandığı gerçeğini kabullenmek zor olduğundan, bunlar her zaman kurban tarafından açıkça görülmez. Bazı taciz edici davranışlar diğerlerinden daha kademeli ve gizli olabilirler. Örneğin, istismarcı mağdurun istediğini giyme veya arkadaşlarıyla buluşma özgürlüğünü kısıtlamayı kolaylaştırabilir. Bunlar, ilk olarak, kurbanın arkadaşlarına eşinden daha fazla öncelik verdiğini ima edecek manipülatif ifadeler ve davranışlar kullanarak başlayabilir, bu da sonunda kurbanın, partnerini içermeyen arkadaşlarından ve hobilerinden uzaklaşmasına yol açacaktır. Davranışlar ve küçük yorumlar ilk başladığında çok aşırı görünmeyebilir, ancak bunlar bir manipülasyon döngüsünün başlangıcı olabilir.

Bir istismar döngüsünün tipik aşamaları şu şekildedir: ilişkide sakinlik, gerginlik yaratır, bir olay olur, ortaklar barışır ve balayı benzeri bir aşama başlar, ardından çift sakinlik aşamasına döner. Bu normal bir döngü gibi görünebilir çünkü çiftlerin arada bir didişmesi de sağlıklıdır, ancak durum böyle değildir. İlk sakinlik hali, çiftin mutlu olduğu ve birbirlerinin yanında keyif aldığı zamandır. Bir sonraki aşama, istismarcının şiddet içeren ve manipülatif davranışlarıyla gerilim yaratmaya başladığı zamandır (hatırlatma: şiddet sadece fiziksel değildir). Mağdur, partneriyle akıl yürütmeyi denemeye, onu sakinleştirmeye ve ilişkileri üzerinde çalışmaya başlayacaktır. Bu arada, mağdur, ilişkileri üzerinde çalışmak için baskı altında hissettiğinden, hobilerinden veya arkadaşlarından ve ailesinden uzaklaşması muhtemeldir. Bu aynı zamanda istismarcının ilgisini geri çektiği, bağırdığı, tehdit ettiği ve kurbanı suçladığı dönemdir. Bir sonraki aşama, olayın gerçekleştiği ve istismarcıların öfkesinin bir “patlama” etkisi yarattığı yerdir. İstismarcı, partnerine çeşitli şekillerde zarar verebilir. Bazı mağdurlar bu aşamada yardım ister ve polisi arar; ancak, çoğu kurbanın bunu yapmaktan korkması muhtemeldir. Son olarak, partnerler sonunda uzlaşır ve istismarcı, bir “balayı” evresi yaratan “aşk bombaları” ile partnerlerini “bombalar”. Mağdur, partnerini taciz edici davranışları için muhtemelen affeder ve olayın tekrar etmeyeceğine ikna olur. Ne yazık ki, mağdurlar bunun bir kısır döngü olduğu acı gerçeğiyle karşı karşıyalar ve gerilim yaratma aşamasına geri dönecekler. Bundan kurtulmanın tek yolu döngüyü kırmak. Bu nedenle, her yaştan çiftin taciz edici davranışlar ve farklı şiddet türleri hakkında bilgilendirilmesi önemlidir.

Genel olarak, fiziksel şiddetin sağlıksız ilişkilerin tek bileşeni olmadığını, istismar ve şiddetin farklı şekillerde ortaya çıktığını ve yaşı, cinsiyeti, ırkı veya cinsel yönelimi ne olursa olsun herkesin başına gelebileceğini yeniden vurgulamak önemlidir. Her mağdurun kendini güvende ve desteklenmiş hissetmeye hakkı vardır, bu tür durumlarda mağdurlara yardım etmeye odaklanan yetkililer veya sivil toplum kuruluşları ile iletişime geçmeye çalışmalıdır. En önemlisi, bu asla mağdurların suçu değildir ve asla bu durumda olmayı “hak ettiklerini” hissetmemelidirler.

Referanslar

UN World Health Organization (WHO), World report on violence and health, 2002, ISBN 92 4 154561 5, available at: https://www.refworld.org/docid/54aa8f744.html [accessed 19 November 2021]